4.2. Utrata wartości
W obszarze utraty wartości Bank stosuje MSSF 9, który opiera się na koncepcji strat oczekiwanych.
Model utraty wartości ma zastosowanie do aktywów finansowych, które nie są wyceniane do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat, obejmujących:
- dłużne instrumenty finansowe obejmujące zaangażowania o charakterze kredytowym oraz papiery wartościowe,
- należności leasingowe,
- zobowiązania pozabilansowe finansowe oraz gwarancyjne.
2018
Zgodnie z MSSF 9 dla inwestycji kapitałowych nie są rozpoznawane oczekiwane straty kredytowe.
Utrata wartości jest mierzona jako 12 miesięczne albo dożywotnie oczekiwane straty kredytowe dla danego aktywa.
Horyzont pomiaru oczekiwanej straty zależy od tego, czy od momentu początkowego ujęcia aktywa nastąpił znaczący wzrost ryzyka kredytowego. Ze względu na to kryterium aktywa finansowe alokowane są do 3 faz (ang. stage):
| Faza 1 (aktywa, których ryzyko kredytowe nie wzrosło istotnie od momentu początkowego ujęcia) | 12 miesięczne oczekiwane straty kredytowe | |
| Faza 2 (istotny wzrost ryzyka kredytowego) | dożywotnie oczekiwane straty kredytowe | |
| Faza 3 (kredyty zagrożone utratą wartości, w tym kredyty z utratą wartości na moment początkowego ujęcia (tzw. POCI)) |
Przy ustalaniu odpisów na oczekiwane straty kredytowe wykorzystuje się metodę portfelową lub zindywidualizowaną.
W podejściu portfelowym odpis wyznacza się jako iloczyn parametrów ryzyka kredytowego: prawdopodobieństwa niewykonania zobowiązania (PD), poziomu straty w momencie niewykonania zobowiązania (LGD) oraz wartości ekspozycji w momencie niewykonania zobowiązania (EAD). W przypadku ekspozycji zaklasyfikowanych do Fazy 1 Bank stosuje maksymalnie 12-miesięczny horyzont szacowania straty oczekiwanej. W przypadku ekspozycji zaklasyfikowanych do Fazy 2 lub 3 oczekiwaną stratę szacuje się w horyzoncie do daty zapadalności ekspozycji bądź jej odnowienia.
Strata oczekiwana, zarówno w całym okresie trwania ekspozycji jak i w okresie 12 miesięcy, jest sumą strat oczekiwanych w poszczególnych okresach, zdyskontowanych efektywną stopą procentową.
Przy ustalaniu odpisu metodą zindywidualizowaną, oczekiwane straty kredytowe ustala się dla każdej ekspozycji kredytowej indywidualnie – jako różnicę pomiędzy wartością bilansową brutto ekspozycji kredytowej, a wartością bieżącą oczekiwanych przyszłych przepływów pieniężnych, ustalonych z uwzględnieniem możliwych scenariuszy dotyczących realizacji umowy i zarządzania ekspozycją kredytową, ważonych prawdopodobieństwem ich realizacji.
Metodologia i założenia wykorzystywane przy rozpoznawaniu i pomiarze utraty wartości aktywów finansowych poddawane są regularnym przeglądom w celu zmniejszenia różnic pomiędzy szacunkową a rzeczywistą wielkością strat.
Szczegółowe informacje dotyczące metodyki obliczania odpisów na oczekiwane straty kredytowe zamieszczono w nocie 28.
Grupa Kapitałowa wyodrębniła portfel aktywów finansowych o niskim ryzyku kredytowym, klasyfikując do niego ekspozycje kredytowe, dla których średnia długoterminowa stopa niewypłacalności nie przekracza prawdopodobieństwa niewypłacalności ustalonego przez agencję ratingową dla najgorszej klasy ratingu inwestycyjnego. Do portfela tego zalicza w szczególności ekspozycje kredytowe wobec banków, rządów, jednostek samorządu terytorialnego oraz wspólnot i spółdzielni mieszkaniowych.
Oszacowanie wpływu – utrata wartości
Grupa Kapitałowa oszacowała, że z tytułu wdrożenia MSSF 9 na 1 stycznia 2018 roku łączny wpływ korekt z tytułu utraty wartości na kapitały własne (niepodzielony wynik finansowy) wyniósł 866 milionów PLN (po uwzględnieniu podatku odroczonego 699 milionów PLN).