Standard obowiązuje dla okresów rocznych rozpoczynających się 1 stycznia 2019 roku lub po tej dacie i zastąpił obecnie obowiązujący MSR 17 „Leasing”. Zgodnie z MSSF 16 umowa jest leasingiem lub zawiera leasing, jeśli przekazuje prawo do użytkowania zidentyfikowanego składnika aktywów na dany okres w zamian za wynagrodzenie. Istotnym elementem nowej definicji leasingu jest wymóg sprawowania kontroli nad użytkowanym aktywem i czerpania korzyści ekonomicznych ze zidentyfikowanego w umowie składnika aktywów.
MSSF 16 eliminuje z punktu widzenia leasingobiorcy klasyfikację leasingu na leasing operacyjny i leasing finansowy, wprowadzając jeden model ujęcia i wyceny zbieżny z ujęciem leasingu finansowego w ramach MSR 17. Leasingobiorca jest zobowiązany rozpoznać aktywa z tytułu prawa do użytkowania przedmiotu leasingu w sprawozdaniu z sytuacji finansowej oraz zobowiązania z tytułu płatności leasingowych, za wyjątkiem krótkoterminowych umów leasingowych (do 12 miesięcy) oraz umów leasingowych dotyczących nieistotnych kwotowo składników aktywów.
Leasingobiorca jest również zobowiązany rozpoznać koszty amortyzacji składnika aktywów z tytułu prawa do użytkowania przedmiotu leasingu oraz koszty odsetek z tytułu zobowiązania leasingowego w rachunku zysków i strat (zgodnie z MSR 17 wydatki związane z wykorzystaniem aktywów będących przedmiotem leasingu ujęte były w ogólnych kosztach administracyjnych). Aktywa z tytułu prawa do użytkowania podlegają liniowej amortyzacji natomiast zobowiązania z tytułu umów leasingowych podlegają wycenie metodą zamortyzowanego kosztu.
Grupa Kapitałowa dokonała wdrożenia standardu retrospektywnie z odniesieniem skumulowanego efektu zastosowania standardu do kapitałów własnych na 1 stycznia 2019 roku bez przekształcania danych porównawczych, ujmując aktywa z tytułu praw do użytkowania w kwocie równej zobowiązaniom z tytułu leasingu w wartości bieżącej przyszłych opłat leasingowych, skorygowanych o kwoty przedpłat ujętych w sprawozdaniu z sytuacji finansowej bezpośrednio przed dniem pierwszego zastosowania.
Grupa Kapitałowa w IV kwartale 2018 roku zakończyła projekt wdrożenia MSSF 16, w ramach którego wykonane zostały następujące prace wdrożeniowe:
W wyniku wdrożenia standardu Grupa Kapitałowa rozpoznała zobowiązania z tytułu leasingu w kwocie 922 milionów PLN w wartości bieżącej przyszłych opłat leasingowych pozostających do zapłaty na moment rozpoczęcia stosowania MSSF 16, na które składają się stałe opłaty leasingowe oraz zmienne opłaty leasingowe uzależnione od indeksów rynkowych. Wartość zobowiązania została skorygowana o koszty zapłacone z góry według stanu na 31 grudnia 2018 roku w wysokości 4 milionów PLN.
Grupa Kapitałowa rozpoznała 926 milionów PLN aktywów z tytułu prawa do użytkowania na 1 stycznia 2019 roku, na które składają się kwota początkowej wyceny zobowiązania z tytułu leasingu w kwocie 922 milionów PLN oraz opłaty leasingowe opłacone z góry w wysokości 4 milionów PLN.
Dodatkowo Grupa Kapitałowa w związku z wdrożeniem standardu zaklasyfikowała prawa wieczystego użytkowania gruntów do leasingu. W konsekwencji Grupa Kapitałowa dokonała spisania prawa wieczystego użytkowania gruntów ujętego w księgach rachunkowych według stanu na 31 grudnia 2018 roku obciążając niepodzielony wynik finansowy w kwocie 111 milionów PLN.
Wdrożenie MSSF 16 wymagało przyjęcia przez Grupę Kapitałową następujących istotnych szacunków, które mają wpływ na wycenę zobowiązań z tytułu leasingu oraz aktywów z tytułu prawa do użytkowania:
W przypadku umów zawartych na czas nieokreślony dotyczących placówek oddziałów Banku Grupa Kapitałowa przyjęła okres leasingu spójny z okresem amortyzacji nieumorzonych na dzień przejścia inwestycji wykonanych w tych nieruchomościach, a w przypadku braku takich inwestycji okres 4 lat, biorąc pod uwagę istotne koszty związane ze zmianą lokalizacji oddziałów w trakcie ich funkcjonowania. Łączny wpływ wydłużenia okresu leasingu na wartość zobowiązania zgodnie z powyższym podejściem ponad nieodwołalny okres leasingu (umowny okres wypowiedzenia) wynosi 227 milionów PLN.
Stopy dyskonta użyte przez Grupę Kapitałową do zdyskontowania przyszłych płatności leasingowych (krańcowe stopy pożyczkowe) mieszczą się w przedziale dla PLN od 2,06% do 8,68%, dla EUR od 0,6% do 4,0%, a dla USD od 3,8% do 4,0% oraz UAH 18% i zostały skalkulowane na bazie krzywych odzwierciedlających koszt finansowania w danej walucie, pokrywających tenor najdłuższej umowy leasingowej, podlegającej wycenie i odzwierciedlających – dla danej waluty – stałą rynkową stopę procentową oraz koszt finansowania Grupy Kapitałowej. Tenory umów leasingowych mieszczą się w przedziale od 1 roku do 99 lat.
Łączny wpływ dyskonta z tytułu zastosowania powyższych stóp do kalkulacji wartości bieżącej zobowiązań z tytułu leasingu wyniósł 306 milionów PLN.
Grupa Kapitałowa oczekuje, że zastosowanie nowego standardu obniży wynik netto 2019 roku o około 11 milionów PLN. Nastąpi zmiana w wykazywaniu spłat rat leasingowych w sprawozdaniu z przepływów środków pieniężnych. Spłaty rat leasingowych będą wykazywane w przepływach z działalności finansowej, a nie jak dotychczas w przepływach z działalności operacyjnej.
Szacunkowy roczny koszt amortyzacji aktywów z tytułu prawa do użytkowania wyniesie 194 miliony PLN, a koszt odsetkowy 22 miliony PLN.
Dodatkowe obciążenie podatkiem od niektórych instytucji finansowych z tytułu ujęcia aktywów z tytułu prawa do użytkowania wyniesie ok. 4 miliony PLN rocznie.
Grupa Kapitałowa ocenia, że wzrost aktywów wynikający z rozpoznania aktywów z tytułu prawa do użytkowania z tytułu umów leasingu spowoduje wzrost wymogów kapitałowych o 78 milionów PLN. Dodatkowo, w związku ze spisaniem prawa wieczystego użytkowania gruntów w wysokości 111 milionów PLN, o taką wartość spadną fundusze własne Grupy. Powyższe wpłynie na zmniejszenie współczynnika kapitału Tier I o ok. 14 p.b. oraz łącznego współczynnika kapitałowego o ok. 15 p.b.
Uzgodnienie różnicy pomiędzy kwotami przyszłych opłat leasingowych z tytułu nieodwołalnego leasingu operacyjnego ujawnionymi zgodnie z MSR 17 na 31 grudnia 2018 roku, a zobowiązaniami z tytułu leasingu ujętymi na 1 stycznia 2019 roku według MSSF 16:
Zobowiązania z tytułu leasingu operacyjnego 31.12.2018 roku (bez dyskonta) | 637 |
Przyszłe płatności z tytułu praw wieczystego użytkowania | 370 |
Zobowiązania z tytułu leasingu operacyjnego łącznie z przyszłymi płatnościami z tytułu praw wieczystego użytkowania 31.12.2018 roku (bez dyskonta) | 1 007 |
Krótkoterminowe umowy leasingowe | (6) |
Wpływ dyskonta przy użyciu krańcowej stopy procentowej w wysokości 2,62% | (306) |
Korekta o różnicę w ujęciu opcji przedłużenia/zakończenia umowy leasingowej | 227 |
Zobowiązania finansowe z tytułu leasingu 01.01.2019 roku | 922 |
Wpływ wdrożenia MSSF 16 na ujęcie dodatkowych zobowiązań finansowych i odpowiadających im aktywów z tytułu prawa do użytkowania aktywów:
Wpływ na sprawozdanie z sytuacji finansowej | 31.12.2018 roku według MSR 17 | Spisanie prawa wieczystego użytkowania gruntów | Efekt ujęcia umów leasingu (z dyskontem) |
Łączny efekt ujęcia umów leasingu (z dyskontem) | 01.01.2019 roku według MSSF 16 | |
z tytułu prawa wieczystego użytkowania | z tytułu leasingu operacyjnego | |||||
AKTYWA | ||||||
Rzeczowe aktywa trwałe, w tym: | 2 931 | (111) | 124 | 802 | 926 | 3 746 |
prawo do użytkowania aktywów | X | – | 124 | 802 | 926 | 926 |
grunty i budynki | 1 537 | (111) | – | – | – | 1 426 |
Inne aktywa, w tym: | 3 454 | – | – | (4) | (4) | 3 450 |
czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów | 222 | – | – | (4) | (4) | 218 |
ZOBOWIĄZANIA I KAPITAŁ WŁASNY | ||||||
Pozostałe zobowiązania, w tym: | 3 685 | – | 124 | 798 | 922 | 4 607 |
zobowiązania z tytułu leasingu | X | – | 124 | 798 | 922 | 922 |
KAPITAŁ WŁASNY | 39 101 | (111) | – | – | – | 38 990 |
Zaprezentowany wpływ korekt z tytułu wdrożenia MSSF 16 na aktywa i zobowiązania finansowe, wynik finansowy oraz obciążenie podatkiem od niektórych instytucji finansowych, zgodnie z naszą najlepszą wiedzą, jest najlepszym szacunkiem na moment publikacji niniejszego skonsolidowanego sprawozdania finansowego.