Ryzyko płynności to ryzyko braku możliwości terminowego wywiązania się z zobowiązań w wyniku braku płynnych środków. Sytuacja braku płynności może wynikać z niewłaściwej struktury aktywów, zobowiązań, w tym pozabilansowych, niedopasowania przepływów pieniężnych, nieotrzymania płatności od kontrahentów, nagłego wycofania środków przez klientów lub innych wydarzeń na rynku.
Grupa Kapitałowa zarządza również ryzykiem finansowania, które uwzględnia ryzyko utraty posiadanych źródeł finansowania oraz braku możliwości odnowienia wymagalnych środków finansowania lub utraty dostępu do nowych źródeł finansowania.
Zapewnienie niezbędnej wysokości środków finansowych koniecznych do wywiązywania się z bieżących i przyszłych (również potencjalnych) zobowiązań z uwzględnieniem charakteru prowadzonej działalności oraz potrzeb mogących się pojawić w wyniku zmian otoczenia rynkowego poprzez odpowiednie kształtowanie struktury aktywów, zobowiązań, w tym pozabilansowych.
W Grupie Kapitałowej wykorzystywane są następujące miary ryzyka płynności:
Kontrola ryzyka płynności obejmuje ustalanie dostosowanych do skali i złożoności działalności Grupy Kapitałowej limitów i wartości progowych dotyczących ryzyka płynności, w szczególności strategicznych limitów tolerancji na ryzyko płynności.
Grupa Kapitałowa regularnie monitoruje:
W Grupie Kapitałowej dokonuje się również cyklicznych prognoz poziomu ryzyka płynności, uwzględniających aktualny rozwój działalności Grupy Kapitałowej. W prognozach poziomu płynności uwzględnia się przede wszystkim poziom kształtowania się wybranych miar ryzyka płynności w warunkach zrealizowania się prognoz aktywów oraz zobowiązań Grupy Kapitałowej oraz w sytuacji realizacji wybranych scenariuszy stress-testowych.
Raporty dotyczące ryzyka płynności opracowywane są w trybie dziennym, tygodniowym, miesięcznym, kwartalnym oraz raz w roku opracowywana jest pogłębiona analiza płynności długoterminowej.
Głównymi narzędziami zarządzania ryzykiem płynności Grupy Kapitałowej są:
Podstawą polityki Grupy Kapitałowej w zakresie płynności jest utrzymywanie odpowiedniego poziomu nadwyżki płynności poprzez wzrost portfela płynnych papierów wartościowych oraz stabilnych źródeł finansowania (w szczególności stabilnej bazy depozytowej). W ramach zarządzania ryzykiem płynności wykorzystuje się również instrumenty rynku pieniężnego, w tym operacje otwartego rynku NBP.
Poniżej prezentowane luki płynności stanowią sumę urealnionych luk płynności Banku (urealnienia w zakresie między innymi pozycji bilansowych Banku dotyczą osadu depozytów podmiotów niefinansowych i ich wymagalności, osadu kredytów w rachunku bieżącym podmiotów niefinansowych i ich zapadalności oraz płynnych papierów wartościowych i ich terminu zapadalności), PKO Banku Hipotecznego SA, PKO Leasing SA, KREDOBANK SA i PKO Życie Towarzystwo Ubezpieczeń SA oraz kontraktowej luki płynności pozostałych spółek Grupy Kapitałowej.
a’vista | 0 – 1 miesiąc | 1 – 3 miesiące | 3 – 6 miesięcy | 6 – 12 miesięcy | 12 – 24 miesiące | 24 – 60 miesięcy | pow. 60 miesięcy | |
31.12.2018 | ||||||||
Grupa Kapitałowa – urealniona luka okresowa |
23 068 | 32 000 | (2 665) | 46 | 11 732 | 13 006 | 14 745 | (91 932) |
Grupa Kapitałowa – urealniona skumulowana luka okresowa |
23 068 | 55 068 | 52 403 | 52 449 | 64 181 | 77 187 | 91 932 | – |
31.12.2017 | ||||||||
Grupa Kapitałowa – urealniona luka okresowa |
16 011 | 27 220 | (871) | (177) | 6 091 | 10 150 | 30 400 | (88 824) |
Grupa Kapitałowa – urealniona skumulowana luka okresowa |
16 011 | 43 231 | 42 360 | 42 183 | 48 274 | 58 424 | 88 824 | – |
We wszystkich przedziałach urealniona skumulowana luka płynności Grupy Kapitałowej, która wyznaczona została jako suma urealnionej luki płynności Banku, PKO Banku Hipotecznego SA, PKO Leasing SA, KREDOBANK SA i PKO Życie Towarzystwo Ubezpieczeń SA oraz kontraktowych luk płynności pozostałych spółek Grupy Kapitałowej wykazywała wartości dodatnie na 31 grudnia 2018 roku oraz na 31 grudnia 2017 roku. Oznacza to nadwyżkę zapadających aktywów nad wymagalnymi zobowiązaniami.
Nazwa miary wrażliwości | 31.12.2018 | 31.12.2017 |
---|---|---|
Nadwyżka płynności Banku w horyzoncie do 30 dni (mld PLN)1 | 21 | 14 |
Nadzorcze miary płynności | 31.12.2018 | 31.12.2017 |
---|---|---|
M3 – współczynnik pokrycia aktywów niepłynnych funduszami własnymi | 17,44 | 13,92 |
M4 – współczynnik pokrycia aktywów niepłynnych i aktywów ograniczonej płynności funduszami własnymi i środkami obcymi stabilnymi |
1,22 | 1,19 |
NSFR – wskaźnik pokrycia stabilnego finansowania | 117,7% | 113,9% |
LCR – wskaźnik pokrycia płynności | 132,0% | 156,0% |
W okresie zakończonym 31 grudnia 2018 roku oraz 31 grudnia 2017 roku wartości wskaźników miar nadzorczych utrzymywały się powyżej limitów nadzorczych. Wskazane w tabeli wskaźniki LCR oraz NSFR przedstawiają wartości dla Grupy Kapitałowej, zaś wskaźniki M3-M4 to wartości dla Banku.
Na 31 grudnia 2018 roku poziom osadu depozytów stanowił ok. 93,9% wszystkich depozytów zdeponowanych w Banku (z wyłączeniem rynku międzybankowego), co oznacza wzrost o ok. 0,3 p.p. w porównaniu do końca 2017 roku.
31.12.2018 | 31.12.2017 | |
---|---|---|
Depozyty ogółem (z wył. rynku międzybankowego) | 75,76% | 76,80% |
Depozyty rynku międzybankowego | 0,63% | 0,70% |
Kapitały własne | 12,05% | 12,30% |
Finansowanie z rynku | 11,56% | 10,20% |
Razem | 100,00% | 100,00% |
Poniższe tabele przedstawiają analizę wymagalności kontraktowej, prezentującą pozostałe umowne terminy wymagalności w podziale na poszczególne kategorie zobowiązań bilansowych i pozabilansowych, z wyłączeniem pochodnych instrumentów finansowych.
Kwoty denominowane w walutach obcych zostały przeliczone według średniego kursu NBP z 31 grudnia 2018 roku i 31 grudnia 2017 roku. Kwoty ujawnione obejmują niezdyskontowane przyszłe przepływy zarówno z tytułu nominału, jak i odsetek (jeśli dotyczy) zgodnie z umową za cały okres do momentu wymagalności zobowiązania. W przypadku gdy strona, wobec której Grupa Kapitałowa ma zobowiązanie może dokonać wyboru terminu zapłaty, przyjęto założenie, że pod uwagę brany jest najwcześniejszy termin, wedle którego Grupa Kapitałowa zobowiązana jest do zapłaty zobowiązania. Dla przypadków, gdy Grupa Kapitałowa zobowiązana jest do płatności zobowiązań w ratach, każda rata przypisywana jest do najwcześniejszego okresu, w którym Grupa Kapitałowa może zostać zobowiązana do zapłaty. W przypadku zobowiązań, gdzie rata płatności nie jest stała, przyjęto warunki obowiązujące na dzień sprawozdawczy.
Przepływy kontraktowe zobowiązań Grupy Kapitałowej na 31 grudnia 2018 roku oraz na 31 grudnia 2017 roku według terminów wymagalności.
Zobowiązania Grupy Kapitałowej na 31 grudnia 2019 roku według terminów wymagalności | Do 1 miesiąca włącznie | Powyżej 1 miesiąca do 3 miesięcy włącznie | Powyżej 3 miesięcy do 1 roku włącznie | Powyżej 1 roku do 5 lat włącznie | Powyżej 5 lat |
Wartość kontraktowa |
Wartość bilansowa |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Zobowiązania: | |||||||
Zobowiązania wobec Banku Centralnego | 7 | – | – | – | – | 7 | 7 |
Zobowiązania wobec banków | 1 722 | 67 | 152 | 103 | – | 2 043 | 2 001 |
– wyceniane według zamortyzowanego kosztu | 1 722 | 67 | 152 | 103 | – | 2 043 | 2 001 |
Zobowiązania wobec klientów | 182 651 | 21 468 | 27 168 | 11 568 | 8 041 | 250 895 | 242 816 |
– wyceniane według zamortyzowanego kosztu | 182 651 | 21 468 | 27 168 | 11 568 | 8 041 | 250 895 | 242 816 |
Zobowiązania z tytułu działalności ubezpieczeniowej | 110 | 51 | 225 | 1 009 | 1 711 | 3 107 | 1 292 |
Zobowiązania z tytułu emisji papierów wartościowych | 722 | 610 | 3 278 | 12 768 | 5 992 | 23 370 | 28 627 |
Zobowiązania podporządkowane | – | 62 | 62 | 542 | 3 362 | 4 028 | 2 731 |
Pozostałe zobowiązania finansowe | 3 102 | 17 | 163 | 195 | 208 | 3 685 | 3 685 |
Zobowiązania pozabilansowe: | |||||||
udzielone finansowe | 12 976 | 3 908 | 13 408 | 13 326 | 9 058 | 52 676 | – |
udzielone gwarancyjne | 290 | 898 | 4 827 | 6 566 | 2 092 | 14 673 | – |
Zobowiązania Grupy Kapitałowej na 31 grudnia 2017 roku według terminów wymagalności | Do 1 miesiąca włącznie | Powyżej 1 miesiąca do 3 miesięcy włącznie | Powyżej 3 miesięcy do 1 roku włącznie | Powyżej 1 roku do 5 lat włącznie | Powyżej 5 lat |
Wartość kontraktowa |
Wartość bilansowa |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Zobowiązania: | |||||||
Zobowiązania wobec Banku Centralnego | 6 | – | – | – | – | 6 | 6 |
Zobowiązania wobec banków | 1 703 | 6 | 176 | 2 656 | – | 4 541 | 4 558 |
– wyceniane według zamortyzowanego kosztu | 1 703 | 6 | 176 | 2 656 | – | 4 541 | 4 558 |
Zobowiązania wobec klientów | 158 505 | 16 759 | 30 107 | 8 308 | 7 808 | 221 487 | 220 917 |
– wyceniane według zamortyzowanego kosztu | 158 505 | 16 759 | 30 107 | 8 308 | 7 808 | 221 487 | 220 917 |
Zobowiązania z tytułu działalności ubezpieczeniowej | 89 | 32 | 140 | 823 | 1 943 | 3 028 | 882 |
Zobowiązania z tytułu emisji papierów wartościowych | 122 | 205 | 1 235 | 11 761 | – | 13 324 | 23 932 |
Zobowiązania podporządkowane | 9 | 32 | 68 | 289 | 2 080 | 2 478 | 1 720 |
Pozostałe zobowiązania finansowe | 4 336 | 15 | 347 | 179 | 185 | 5 062 | 5 062 |
Zobowiązania pozabilansowe: | |||||||
udzielone finansowe | 8 672 | 2 696 | 13 365 | 15 004 | 7 798 | 47 535 | – |
udzielone gwarancyjne | 752 | 555 | 3 234 | 8 010 | 2 191 | 14 742 | – |
Do pochodnych instrumentów finansowych rozliczanych przez Grupę Kapitałową na bazie netto należą:
Poniższe tabele przedstawiają analizę wymagalności kontraktowej, prezentującą pozostałe umowne terminy wymagalności w podziale na poszczególne kategorie pochodnych instrumentów finansowych, dla których wycena na dzień sprawozdawczy była ujemna (zobowiązanie).
Kwoty denominowane w walutach obcych zostały przeliczone według średniego kursu NBP z 31 grudnia 2018 roku i z 31 grudnia 2017 roku. W przypadku transakcji IRS zaprezentowano niezdyskontowane przyszłe przepływy netto z tytułu odsetek, dla pozostałych zaś instrumentów pochodnych rozliczanych na bazie netto jako wartość przepływu przyjęta została wartość wyceny odpowiednio na 31 grudnia 2018 roku i na 31 grudnia 2017 roku.
31 grudnia 2018 roku | Do 1 miesiąca | Powyżej 1 miesiąca do 3 miesięcy włącznie | Powyżej 3 miesięcy do 1 roku włącznie | Powyżej 1 roku do 5 lat włącznie | Powyżej 5 lat | Wartość kontraktowa |
---|---|---|---|---|---|---|
Pochodne instrumenty finansowe – zobowiązania: | ||||||
– transakcje swap na stopę procentową (IRS) | (13) | 6 | 235 | (1 104) | (276) | (1 153) |
– pozostałe instrumenty pochodne: opcje, FRA, NDF | (455) | (1 393) | (2 876) | (2 062) | (0) | (6 788) |
31 grudnia 2017 roku | Do 1 miesiąca włącznie |
Powyżej 1 miesiąca do 3 miesięcy włącznie | Powyżej 3 miesięcy do 1 roku włącznie | Powyżej 1 roku do 5 lat włącznie | Powyżej 5 lat | Wartość kontraktowa |
---|---|---|---|---|---|---|
Pochodne instrumenty finansowe – zobowiązania: | ||||||
– transakcje swap na stopę procentową (IRS) | (22) | (0) | 94 | (676) | (100) | (705) |
– pozostałe instrumenty pochodne: opcje, FRA, NDF | (143) | (304) | (927) | (1 400) | (0) | (2 775) |
Do pochodnych instrumentów finansowych rozliczanych przez Grupę Kapitałową na bazie brutto należą:
Poniższe tabele przedstawiają analizę wymagalności kontraktowej, prezentującą pozostałe umowne terminy wymagalności w podziale na poszczególne kategorie pochodnych instrumentów finansowych (wpływy i wypływy), dla których wycena na dzień sprawozdawczy była ujemna (zobowiązanie). Kwoty denominowane w walutach obcych zostały przeliczone według średniego kursu NBP z 31 grudnia 2018 roku i 31 grudnia 2017 roku. Kwoty ujawnione obejmują niezdyskontowane przyszłe przepływy zarówno z tytułu nominału, jak i odsetek (jeśli dotyczy).
31 grudnia 2018 roku | Do 1 miesiąca włącznie | Powyżej 1 miesiąca do 3 miesięcy włącznie | Powyżej 3 miesięcy do 1 roku włącznie | Powyżej 1 roku do 5 lat włącznie | Powyżej 5 lat | Wartość kontraktowa |
---|---|---|---|---|---|---|
Pochodne instrumenty finansowe: | ||||||
– wypływy | (8 014) | (2 683) | (4 183) | (3 396) | (1 158) | (19 434) |
– wpływy | 17 051 | 2 761 | 6 213 | 8 088 | 2 813 | 36 924 |
31 grudnia 2017 roku | Do 1 miesiąca miesiąca włącznie | Powyżej 1 miesiąc do 3 miesięcy włącznie | Powyżej 3 miesięcy do 1 roku włącznie | Powyżej 1 roku do 5 lat włącznie | Powyżej 5 lat | Wartość kontraktowa |
---|---|---|---|---|---|---|
Pochodne instrumenty finansowe: | ||||||
– wypływy | (7 347) | (2 196) | (4 812) | (2 946) | (238) | (17 539) |
– wpływy | 7 238 | 2 072 | 5 008 | 6 745 | 250 | 21 313 |
Grupa Kapitałowa klasyfikuje aktywa jako krótkoterminowe, w przypadku gdy:
Wszystkie inne aktywa jednostka klasyfikuje jako aktywa długoterminowe.
Grupa Kapitałowa klasyfikuje zobowiązanie jako krótkoterminowe, w przypadku gdy:
Wszystkie pozostałe zobowiązania zalicza się do zobowiązań długoterminowych.
Aktywa finansowe 31.12.2018 |
Krótkoterminowe | Długoterminowe | Odpisy na oczekiwane straty oraz aktualizujące z tytułu utraty wartości | Razem wartość bilansowa |
Kasa, środki w Banku Centralnym | 22 925 | – | 22 925 | |
Należności od banków | 7 650 | 12 | (1) | 7 661 |
– wyceniane według zamortyzowanego kosztu | 7 650 | 12 | (1) | 7 661 |
Pochodne instrumenty zabezpieczające | 43 | 615 | 658 | |
Pozostałe instrumenty pochodne | 700 | 1 207 | 1 907 | |
Papiery wartościowe | 11 106 | 53 044 | (36) | 64 114 |
– przeznaczone do obrotu | 235 | – | 235 | |
– nie przeznaczone do obrotu obowiązkowo wyceniane do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat” | 2 009 | 839 | 2 848 | |
– wyceniane do wartości godziwej przez inne dochody całkowite | 7 946 | 44 622 | (10) | 52 558 |
– wyceniane według zamortyzowanego kosztu | 916 | 7 583 | (26) | 8 473 |
Kredyty i pożyczki udzielone klientom | 43 785 | 179 331 | (8 204) | 214 912 |
nie przeznaczone do obrotu obowiązkowo wyceniane do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat” | 396 | 710 | 1 106 | |
– wyceniane wg zamortyzowanego kosztu | 43 389 | 178 621 | (8 204) | 213 806 |
Inne aktywa finansowe | 2 498 | 424 | (97) | 2 825 |
Suma aktywów finansowych | 88 707 | 234 633 | (8 338) | 315 002 |
Zobowiązania finansowe 31.12.2018 |
Krótkoterminowe | Długoterminowe | Razem wartość bilansowa |
---|---|---|---|
Zobowiązania wobec Banku Centralnego | 7 | – | 7 |
Zobowiązania wobec banków | 1 901 | 100 | 2 001 |
– wyceniane według zamortyzowanego kosztu | 1 901 | 100 | 2 001 |
Pochodne instrumenty zabezpieczające | 123 | 348 | 471 |
Pozostałe instrumenty pochodne | 1 333 | 1 322 | 2 655 |
Zobowiązania wobec klientów | 227 806 | 15 010 | 242 816 |
– wyceniane według zamortyzowanego kosztu | 227 806 | 15 010 | 242 816 |
Zobowiązania z tytułu działalności ubezpieczeniowej | – | 1 292 | 1 292 |
Zobowiązania z tytułu emisji papierów wartościowych | 6 472 | 22 155 | 28 627 |
– wyceniane według zamortyzowanego kosztu | 6 472 | 22 155 | 28 627 |
Zobowiązania podporządkowane | – | 2 731 | 2 731 |
Pozostałe zobowiązania finansowe | 2 352 | 12 | 2 364 |
Rezerwa na udzielone zobowiązania finansowe i gwarancje | 177 | 50 | 227 |
Suma zobowiązań finansowych | 240 171 | 43 020 | 283 191 |
Zobowiązania finansowe 31.12.2017 |
Krótkoterminowe | Długoterminowe | Odpisy aktualizujące z tytułu utraty wartości | Razem wartość bilansowa |
Kasa, środki w Banku Centralnym | 17 810 | – | 17 810 | |
Należności od banków | 4 874 | 359 | – | 5 233 |
Pochodne instrumenty zabezpieczające | 46 | 841 | 887 | |
Pozostałe instrumenty pochodne | 695 | 1 016 | 1 711 | |
Papiery wartościowe | 12 587 | 41 814 | (326) | 54 075 |
– przeznaczone do obrotu | 431 | – | 431 | |
– instrumenty finansowe przy początkowym ujęciu wyznaczone jako wyceniane do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat” | 7 000 | 1 157 | 8 157 | |
– inwestycyjne papiery wartościowe dostępne do sprzedaży | 5 006 | 38 995 | (326) | 43 675 |
– inwestycyjne papiery wartościowe utrzymywane do terminu zapadalności | 150 | 1 662 | – | 1 812 |
Kredyty i pożyczki udzielone klientom | 46 848 | 166 603 | (7 823) | 205 628 |
Inne aktywa finansowe | 2 322 | 155 | (100) | 2 377 |
Suma aktywów finansowych | 85 182 | 210 788 | (8 249) | 287 721 |
Zobowiązania finansowe | Krótkoterminowe | Długoterminowe | Razem wartość bilansowa |
Zobowiązania wobec Banku Centralnego | 6 | – | 6 |
Zobowiązania wobec banków | 2 744 | 1 814 | 4 558 |
Pochodne instrumenty zabezpieczające | 2 | 202 | 204 |
Pozostałe instrumenty pochodne | 1 462 | 1 074 | 2 536 |
Zobowiązania wobec klientów | 203 823 | 17 094 | 220 917 |
Zobowiązania z tytułu działalności ubezpieczeniowej | 268 | 614 | 882 |
Zobowiązania z tytułu emisji papierów wartościowych | 4 067 | 19 865 | 23 932 |
– wyceniane według zamortyzowanego kosztu | 4 067 | 19 865 | 23 932 |
Zobowiązania podporządkowane | – | 1 720 | 1 720 |
Pozostałe zobowiązania finansowe | 4 119 | 10 | 4 129 |
Rezerwa na udzielone zobowiązania finansowe i gwarancje | 61 | 25 | 86 |
Suma zobowiązań finansowych | 216 552 | 42 418 | 258 970 |