Sytuacja finansowa Banku

Uzyskany w 2018 roku wynik odsetkowy wyniósł 8 490 mln PLN i był o 589 mln PLN wyższy niż w 2017 roku. Poprawa wyniku odsetkowego determinowana była wzrostem portfela kredytowego, przy niższym poziomie kosztów finansowania.

Przychody odsetkowe* w 2018 roku wyniosły 10 504 mln PLN i w porównaniu z 2017 rokiem były wyższe o 4,3%, co jest w głównej mierze efektem:

• wzrostu przychodów z tytułu finansowania udzielonego Klientom (+347 mln PLN, tj. +4,1% r/r) – wzrost średniego oprocentowania portfela kredytów wynikający z pozytywnych zmian w strukturze kredytów (wzrost udziału najwyżej oprocentowanych kredytów konsumpcyjnych oraz kredytów gospodarczych) oraz wzrost średniego wolumenu należności kredytowych, zrealizowany pomimo transferu portfela kredytów mieszkaniowych do PKO Banku Hipotecznego SA (o wartości ok. 2,5 mld PLN w 2018 roku),
• wyższych przychodów z tytułu pochodnych instrumentów zabezpieczających (+95 mln PLN r/r), głównie w efekcie wzrostu wolumenu i średniego oprocentowania transakcji zabezpieczających CIRS,
• przy spadku innych przychodów odsetkowych o 29 mln PLN r/r, który wynikał głównie ze spadku przychodów z tytułu oprocentowania rezerwy obowiązkowej o 61 mln PLN w związku z wprowadzeniem przez Radę Polityki Pieniężnej od początku 2018 roku nowej stopy oprocentowania tych środków (obniżenie z 1,35% do 0,50%).

Koszty odsetkowe wyniosły w 2018 roku 2 014 mln PLN i w porównaniu z 2017 rokiem były niższe o 7,4%, co było w głównej mierze efektem:

• obniżenia kosztów bazy depozytowej o 69 mln PLN r/r, wynikającego ze zmiany struktury terminowej w kierunku depozytów bieżących, których udział r/r wzrósł o 6 p.p. do poziomu ok. 62% zobowiązań wobec Klientów,
• spadku kosztów pozostałych o 91 mln PLN r/r, w tym spadku kosztów z tytułu kredytów i pożyczek otrzymanych o 120 mln PLN r/r w efekcie sukcesywnej nadpłaty finansowania od Nordea AB – całkowite zadłużenie zostało spłacone w I kwartale 2018 roku oraz wzrostem kosztów z tytułu własnej emisji papierów dłużnych i zobowiązań podporządkowanych o 30 mln PLN r/r związanym ze wzrostem poziomu emisji średnioterminowych.

Marża odsetkowa wzrosła o ok. 0,2 p.p. r/r do poziomu 3,4% na koniec 2018 roku. W 2018 roku średnie oprocentowanie kredytów PKO Banku Polskiego SA wyniosło 4,5%, a średnie oprocentowanie depozytów ogółem ukształtowało się na poziomie 0,7%, wobec odpowiednio 4,4% i 0,7% w 2017 roku.

*W celu zachowania porównywalności danych przychody odsetkowe zostały skorygowane: przychody od obligacji nieskarbowych, które w sprawozdaniu finansowym są ujmowane w przychodach od dłużnych papierów wartościowych przeniesiono do przychodów od finansowania udzielonego Klientom.

Wynik prowizyjny w 2018 roku wyniósł 2 482 mln PLN i był niższy w porównaniu do poprzedniego roku o 205 mln PLN.

Na poziom wyniku z tytułu prowizji i opłat w 2018 roku wpływ miały przede wszystkim poniższe czynniki:

• niższy wynik z tytułu obsługi funduszy inwestycyjnych i działalności maklerskiej (-238 mln PLN r/r), spowodowany głównie spadkiem poziomu prowizji za zarządzanie funduszami inwestycyjnymi ujmowanej w Banku i przesunięcia wyniku do spółki zależnej w efekcie wdrożenia postanowień MIFID II oraz spadkiem poziomu prowizji za dystrybucję jednostek uczestnictwa w związku z wprowadzoną promocją na nabycie jednostek wybranych funduszy,
• niższy wynik z tytułu obsługi rachunków bankowych i pozostały (-46 mln PLN r/r), m.in. związany ze zmianą struktury rachunków Klientów, którzy decydują się na rachunki o niższych opłatach za prowadzenie konta,
• wyższy wynik z tytułu udzielonych kredytów i ubezpieczeń (+51 mln PLN r/r), głównie w efekcie wzrostu sprzedaży produktów ubezpieczeniowych powiązanych z kredytami konsumpcyjnymi i mieszkaniowymi,
• wyższy wynik z tytułu kart (+28 mln PLN r/r), w efekcie większej liczby kart oraz wyższej transakcyjności bezgotówkowej.

Uzyskany w 2018 roku wynik pozostały wyniósł 912 mln PLN i był wyższy od uzyskanego w 2017 roku o 258 mln PLN.

Na wzrost wyniku w ujęciu rocznym wpływ miał przede wszystkim wzrost wyniku z operacji finansowych (+128 mln PLN r/r), głównie ze sprzedaży papierów wartościowych (ujmowany w pozycji wynik z zaprzestania ujmowania aktywów i zobowiązań finansowych).

Poprawę odnotował także wynik z pozycji wymiany oraz wynik z tytułu otrzymanych dywidend.

Na spadek pozostałych przychodów i kosztów operacyjnych netto (-108 mln PLN r/r), wypłynęło głównie ujęcie rezerwy w wysokości 62,5 mln PLN w związku z wydaniem decyzji zobowiązującej w postępowaniu przed Prezesem Urzędem Ochrony Konkurencji i Konsumentów w sprawie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów* oraz wzrost kosztów darowizn o 31 mln PLN.

*Informacja o utworzeniu rezerwy została opublikowana 27 czerwca 2018 roku w raporcie bieżącym nr 24/2018

W 2018 roku ogólne koszty administracyjne wyniosły 5 133 mln PLN i były wyższe o 1,9% r/r. Ich poziom był determinowany w głównej mierze przez:

• wzrost o 31 mln PLN, tj. o 1,2% kosztów świadczeń pracowniczych,
• wzrost o 84 mln PLN, tj. o 7,1% kosztów rzeczowych, głównie w związku z wyższymi wydatkami na:
  • marketing o 71 mln PLN – w tym przede wszystkim działalność wizerunkową Banku o 25 mln PLN i promocję produktów bankowych o 17 mln PLN,
  • usługi pocztowe o 18 mln PLN – głównie w związku z wysyłką do Klientów informacji o zmianach produktowych w następstwie ustawy o zmianie ustawy o usługach płatniczych PSD2, wysyłki taryfy prowizji i opłat oraz dyrektywy PAD (Payment Accounts Directive),
• wzrost o 6,7 mln PLN, tj. o 9,6% kosztów podatków i opłat, głównie w wyniku wyższych kosztów KNF,
• wzrost o 20,5 mln PLN, tj. 5,1% składek i wpłat na BFG – po 4 kwartale 2018 roku koszty BFG wyniosły 422 mln PLN, z czego 162 mln PLN stanowiła składka na przymusową restrukturyzację banków. W analogicznym okresie roku poprzedniego koszty BFG ukształtowały się na poziomie 401 mln PLN, z czego 209 mln PLN wyniosła składka na przymusową restrukturyzację,
• spadek o 47 mln PLN, tj. o 6,5% amortyzacji, w tym głównie amortyzacji wartości niematerialnych (całkowite umorzenie licencji oprogramowania).

Efektywność działania PKO Banku Polskiego SA mierzona wskaźnikiem C/I w ujęciu rocznym ukształtowała się na poziomie 43,2% i poprawiła się o 1,6 p.p. r/r, za sprawą lepszego wyniku na działalności biznesowej (+5,7% r/r), przy wzroście kosztów administracyjnych (+1,9% r/r).

W 2018 roku Bank poniósł koszty w zakresie wydatków reprezentacyjnych, wydatków na usługi prawne, usługi marketingowe, usługi w zakresie stosunków międzyludzkich (public relations) i komunikacji społecznej oraz usługi doradztwa związanego z zarządzaniem w łącznej kwocie 202 mln PLN, co stanowiło 3,9% ogólnych kosztów administracyjnych Banku.

*obejmuje składki i wpłaty na BFG, opłaty na rzecz KNF, podatki i opłaty

Wynik z tytułu odpisów i utraty wartości odzwierciedla konserwatywne podejście Banku w zakresie rozpoznawania i wyceny ryzyka kredytowego. W 2018 roku wyniósł on 1 397 mln PLN. Poprawa wyniku (+129 mln PLN r/r) nastąpiła głównie w efekcie korzystniejszego wyniku z odpisów z tytułu zaangażowania w portfel podmiotów gospodarczych oraz kredytów bankowości hipotecznej.

Wskaźnik udziału ekspozycji z rozpoznaną utratą wartości na koniec 2018 roku wyniósł 5,0% (spadek o 0,6 p.p. w stosunku do końca 2017 roku).

Koszt ryzyka na koniec 2018 roku wyniósł 0,61% i w porównaniu do analogicznego okresu roku poprzedniego był korzystniejszy o ok. 0,10 p.p.

Poprawa wskaźników ryzyka przy rosnącym o 5% r/r portfelu należności jest efektem kontynuowania dotychczasowej, konserwatywnej polityki zarządzania ryzykiem kredytowym Grupy Kapitałowej Banku oraz ścisłego monitoringu portfela należności.

Na koniec 2018 roku finansowanie udzielone Klientom Banku wyniosło 207,2 mld PLN, co oznacza wzrost o 11,5 mld PLN r/r.

W strukturze rodzajowej finansowania udzielonego netto główną pozycję stanowią kredyty mieszkaniowe oraz kredyty gospodarcze, z udziałami na koniec 2018 roku odpowiednio 44,3% i 43,1%.

W 2018 roku odnotowano dalszy wzrost najbardziej dochodowych kredytów konsumpcyjnych o 1,8 mld PLN oraz finansowania udzielonego dla klientów gospodarczych o 8,1 mld PLN. Kredyty mieszkaniowe Banku wzrosły jedynie o 1,6 mld PLN r/r, na co wpływ miała dalsza sprzedaż do PKO Banku Hipotecznego SA portfeli kredytów mieszkaniowych zabezpieczonych hipotecznie (łącznie na 2,5 mld PLN w 2018 roku).

W strukturze terminowej kredytów i pożyczek udzielonych Klientom dominującą rolę odgrywają kredyty długoterminowe, na co wpływ ma przed wszystkim wysoki udział kredytów mieszkaniowych.

* łącznie z obligacjami nieskarbowymi (z wyłączeniem przeznaczonych do obrotu

Na koniec 2018 roku zobowiązania wobec Klientów wyniosły 245,2 mld PLN i pozostają podstawowym źródłem finansowania działalności Banku, stanowiąc 81,6% sumy bilansowej. W 2018 roku zobowiązania wobec Klientów wzrosły o około 22,7 mld PLN, do czego przyczynił się głównie wzrost depozytów ludności (+13,8 mld PLN r/r). Bank odnotował także wzrosty w segmencie klientów gospodarczych (+2,8 mld PLN r/r) oraz jednostek budżetowych (+5,1 mld PLN).

W strukturze rodzajowej zobowiązań wobec Klientów główną pozycję stanowią zobowiązania wobec ludności, których udział w strukturze zobowiązań na koniec 2018 roku wyniósł 67,0%. W strukturze terminowej zobowiązań wobec Klientów dominują depozyty bieżące, których udział na koniec 2018 roku wyniósł 62,4%.

* Pozostałe zobowiązania zawierają transakcje z przyrzeczeniem odkupu, otrzymane kredyty i pożyczki oraz zobowiązania z tytułu produktów ubezpieczeniowych

PKO Bank Polski SA od lat jest uczestnikiem rynku emisji dłużnych papierów wartościowych, zarówno krajowego jak i międzynarodowego, co pozwala mu na dywersyfikację źródeł finansowania działalności oraz dostosowanie ich do wymogów regulacyjnych w zakresie długoterminowej stabilności finansowej.

W 2018 roku finansowanie zewnętrzne kształtowało się na poziomie 17 mld PLN i nie uległo istotnym zmianom w ciągu roku, przy czym Bank:

• w I kwartale 2018 roku dokonał całkowitej spłaty finansowania od Nordea AB (spadek o 2,7 mld PLN r/r); w 2017 roku Bank dokonał częściowej spłaty pożyczki od Nordea Bank AB w tym: 3,3 mld CHF, 4 mln USD oraz 107 mln EUR,
• w I kwartale 2018 roku wyemitował 10-letnie obligacje podporządkowane o nominale 1 mld PLN z prawem do dokonania przedterminowego wykupu w terminie 5 lat od daty emisji.

W 2018 roku nadal istotną kategorię finansowania długoterminowego stanowiły kredyty otrzymane od niemonetarnych instytucji finansowych, w tym przede wszystkim od spółki zależnej PKO Finance AB, zajmującej się emisją papierów wartościowych na rynkach zagranicznych. Wzrost tych zobowiązań jest głównie efektem pozyskania od Europejskiego Banku Inwestycyjnego dodatkowego finansowania z umowy ramowej (0,6 mld PLN) oraz efektem zmiany kursów walut (0,5 mld PLN).

Szczegółowe informacje o emisjach przeprowadzonych przez PKO Bank Polski SA oraz otrzymanych kredytach zostały opisane w notach 35, 36 i 37 Sprawozdania finansowego PKO Banku Polskiego SA za rok zakończony 31 grudnia 2018 roku.