Sytuacja finansowa Grupy

Wynik odsetkowy za 2018 rok wyniósł 9 353 mln PLN, tj. o 747 mln PLN więcej niż w ubiegłym roku. Wyższy wynik odsetkowy r/r był determinowany głównie wzrostem przychodów z tytułu finansowania udzielonego Klientom, w efekcie zarówno wzrostu wolumenów, jak i marży odsetkowej.

Przychody odsetkowe* wyniosły 11 594 mln PLN i w porównaniu z 2017 rokiem były wyższe o 675 mln PLN, w głównej mierze w efekcie:

• wzrostu przychodów z tytułu finansowania udzielonego Klientom o 671 mln PLN r/r – związanego ze wzrostem średniego wolumenu należności kredytowych o 8,3 mld PLN i leasingowych o 1,6 mld PLN, przy zmianie ich struktury (wzrost udziału kredytów konsumpcyjnych oraz należności leasingowych kosztem kredytów mieszkaniowych walutowych), przy niezmienionych poziomach rynkowych stóp procentowych dla PLN, CHF i EUR,
• wyższych przychodów z tytułu pochodnych instrumentów zabezpieczających (+33 mln PLN r/r), głównie w efekcie wzrostu wolumenu i średniego oprocentowania transakcji zabezpieczających CIRS,
• przy spadku innych przychodów o 44 mln PLN r/r, determinowanego spadkiem przychodów z tytułu oprocentowania rezerwy obowiązkowej o 61 mln PLN w związku z wprowadzeniem przez Radę Polityki Pieniężnej od początku 2018 roku nowej stopy oprocentowania tych środków (obniżenie z 1,35% do 0,50%).

Koszty odsetkowe wyniosły 2 241 mln PLN i w porównaniu z 2017 rokiem były niższe o 72 mln PLN. Niższy poziom kosztów odsetkowych był głównie efektem obniżenia kosztów bazy depozytowej o 67 mln PLN r/r, związanego ze zmianą struktury terminowej w kierunku depozytów bieżących, których udział r/r wzrósł o 6 p.p. do poziomu ok. 62% zobowiązań wobec Klientów.

Marża odsetkowa wzrosła o ok. 0,1 p.p. r/r do poziomu 3,4% na koniec 2018 roku. Średnie oprocentowanie należności kredytowych Grupy PKO Banku Polskiego SA na koniec 2018 roku wyniosło 4,7%, a średnie oprocentowanie depozytów ogółem ukształtowało się na poziomie 0,7%, wobec odpowiednio 4,5% i 0,8% na koniec 2017 roku.

* W celu zachowania porównywalności danych przychody odsetkowe zostały skorygowane: przychody od obligacji nieskarbowych, które w sprawozdaniu finansowym są ujmowane w przychodach od dłużnych papierów wartościowych przeniesiono do przychodów od finansowania udzielonego Klientom.

Uzyskany w 2018 roku wynik z tytułu prowizji i opłat wyniósł 3 013 mln PLN i był o 44 mln PLN wyższy niż w analogicznym okresie roku ubiegłego. Poziom wyniku prowizyjnego był determinowany m.in. przez:

• wyższy wynik z tytułu kredytów i ubezpieczeń (+51 mln PLN r/r), głównie w efekcie wzrostu sprzedaży produktów ubezpieczeniowych powiązanych z kredytami konsumpcyjnymi i mieszkaniowymi oraz produktów leasingowych,
• wyższy wynik z tytułu kart (+28 mln PLN r/r), w efekcie większej liczby kart oraz wyższej transakcyjności bezgotówkowej,
• niższy wynik z tytułu funduszy inwestycyjnych, emerytalnych i działalności maklerskiej (-9 mln PLN r/r), głównie w następstwie niższego o 31 mln PLN r/r wyniku z działalności maklerskiej, przy wyższym o 22 mln PLN r/r wyniku z funduszy inwestycyjnych i emerytalnych,
• niższy wynik z tytułu obsługi rachunków bankowych i pozostały (-26 mln PLN r/r), m.in. związany ze zmianą struktury rachunków Klientów, którzy decydują się na rachunki o niższych opłatach za prowadzenie konta.

Uzyskany w 2018 roku wynik pozostały wyniósł 981 mln PLN i był o 4 mln PLN niższy niż w analogicznym okresie roku ubiegłego.

Odnotowano spadek pozostałych przychodów i kosztów operacyjnych netto w ujęciu rocznym, który był spowodowany:

• ujęciem w czerwcu 2018 roku rezerwy w wysokości 62,5 mln PLN, w związku z wydaniem decyzji zobowiązującej w postępowaniu przed Prezesem Urzędem Ochrony Konkurencji i Konsumentów w sprawie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów*,
• rozpoznaniem dodatkowych przychodów w 2017 roku w wysokości 111 mln PLN z tytułu zakończenia realizacji projektu deweloperskiego i rozpoczęciem przekazywania lokali Klientom w jednej ze spółek Grupy Kapitałowej Banku.

W porównaniu do wyniku zrealizowanego w 2017 roku wzrósł wynik z operacji finansowych (+109 mln PLN r/r), głównie ze sprzedaży papierów wartościowych (ujmowany w pozycji zyski lub straty z tytułu zaprzestania ujmowania instrumentów finansowych niewycenianych do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat).

*Informacja o utworzeniu rezerwy została opublikowana 27 czerwca 2018 roku w raporcie bieżącym nr 24/2018. 27 sierpnia 2018 roku Prezes UOKiK wydał decyzję zobowiązującą. Decyzja stała się prawomocna 4 października 2018 roku.

W 2018 roku ogólne koszty administracyjne wyniosły 5 905 mln PLN i były wyższe o 2,1% r/r. Ich poziom był determinowany w głównej mierze przez:

• wzrost o 49 mln PLN, tj. o 1,7% kosztów świadczeń pracowniczych,
• wzrost o 87 mln PLN, tj. o 6,3% kosztów rzeczowych, głównie w związku z wyższymi wydatkami na:
  • marketing (o 73 mln PLN – w tym przede wszystkim na działalność wizerunkową Banku o 25 mln PLN i promocję produktów bankowych o 17 mln PLN),
  • usługi pocztowe (o 19 mln PLN – głównie w związku z wysyłką do Klientów informacji o zmianach produktowych w następstwie ustawy o zmianie ustawy o usługach płatniczych PSD2, wysyłki taryfy prowizji i opłat oraz dyrektywy PAD (Payment Accounts Directive)),
• wzrost o 26 mln PLN, tj. 6,5% składek i wpłat na Bankowy Fundusz Gwarancyjny (BFG) – koszty BFG wyniosły 427 mln PLN, z czego 167 mln PLN stanowiła składka na przymusową restrukturyzację banków. W analogicznym okresie roku poprzedniego koszty BFG ukształtowały się na poziomie 401 mln PLN, z czego 209 mln PLN wyniosła składka na przymusową restrukturyzację,
• spadek o 18 mln PLN, tj. o 10,0% kosztów podatków i opłat, głównie niższych o 25 mln PLN kosztów podatku u źródła od emisji obligacji zagranicznych oraz w wyniku wyższych o 8 mln PLN kosztów KNF,
• spadek o 23 mln PLN, tj. o 2,7% amortyzacji, w tym głównie amortyzacji wartości niematerialnych w Banku (całkowite umorzenie licencji oprogramowania), przy wzroście amortyzacji w PKO Leasing SA z powodu wyższego wolumenu leasingu operacyjnego.

Efektywność działania Grupy PKO Banku Polskiego SA mierzona wskaźnikiem C/I w ujęciu rocznym ukształtowała się na poziomie 44,2% i poprawiła się o 1,8 p.p. r/r, za sprawą lepszego wyniku na działalności biznesowej (+6,3% r/r), przy wzroście kosztów administracyjnych (+2,1% r/r).

* obejmuje składki i wpłaty na BFG, opłaty na rzecz KNF, podatki i opłaty

Wynik z tytułu odpisów aktualizujących z tytułu utraty wartości i rezerw odzwierciedla konserwatywne podejście Grupy Kapitałowej Banku w zakresie rozpoznawania i wyceny ryzyka kredytowego. W 2018 roku wynik wyniósł 1 451 mln PLN. Poprawa wyniku (+166 mln PLN r/r) nastąpiła głównie w efekcie korzystniejszego wyniku z odpisów z tytułu zaangażowania w portfel należności gospodarczych, w związku z dobrą sytuacją gospodarczą.

Wskaźnik udziału ekspozycji z rozpoznaną utratą wartości na koniec 2018 roku wyniósł 4,9% (spadek o 0,6 p.p. w stosunku do 2017 roku).

Koszt ryzyka na koniec 2018 roku wyniósł 0,59%, co oznacza poprawę o 0,12 p.p. w stosunku do analogicznego okresu roku poprzedniego.

Poprawa wskaźników ryzyka, przy wzroście finansowania udzielonego Klientom brutto o ok. 7% r/r, jest efektem kontynuowania dotychczasowej, konserwatywnej polityki zarządzania ryzykiem kredytowym Grupy Kapitałowej Banku oraz ścisłego monitoringu portfela należności.

Na koniec 2018 roku wartość finansowania udzielonego Klientom w Grupie Kapitałowej Banku przekroczyła 230,4 mld PLN i wzrosła o ponad 16 mld PLN r/r.

W strukturze rodzajowej finansowania udzielonego netto główną pozycję stanowiły kredyty mieszkaniowe oraz należności gospodarcze, z udziałami na koniec 2018 roku odpowiednio 48,9% i 39,6%.

W 2018 roku odnotowano dalszy wzrost najbardziej dochodowych kredytów konsumpcyjnych o 1,9 mld PLN oraz finansowania udzielonego dla Klientów gospodarczych o 7,6 mld PLN. Kredyty mieszkaniowe Banku wzrosły o 6,6 mld PLN r/r.

W strukturze terminowej kredytów i pożyczek udzielonych Klientom dominującą rolę odgrywają kredyty długoterminowe, na co wpływ ma przed wszystkim wysoki udział kredytów mieszkaniowych.

*łącznie z należnościami leasingowymi oraz obligacjami nieskarbowymi 

Zobowiązania wobec Klientów są podstawowym źródłem finansowania aktywów Grupy Kapitałowej Banku. Ich poziom na koniec 2018 roku wyniósł 242,8 mld PLN, co oznacza wzrost o 21,9 mld PLN r/r. Do umocnienia bazy depozytowej przyczynił się głównie wzrost depozytów ludności (+13,7 mld PLN r/r) oraz depozytów jednostek budżetowych (+5,1 mld PLN r/r).

W strukturze rodzajowej zobowiązań wobec Klientów główną pozycję tworzą zobowiązania wobec ludności (69% portfela na koniec 2018 roku). Druga pod względem wielkości kategoria zobowiązań wobec Klientów to zobowiązania wobec podmiotów gospodarczych (23% portfela na koniec 2018 roku).

*łącznie z zobowiązaniami z tytułu produktów ubezpieczeniowych

*Pozostałe zobowiązania zawierające transakcje z przyrzeczeniem odkupu, otrzymane kredyty i pożyczki oraz zobowiązania z tytułu produktów ubezpieczeniowych.

Udział depozytów bieżących w strukturze depozytów ogółem wzrósł i wyniósł 63,1% (+1,3 p.p. w stosunku do końca 2017 roku).

Grupa PKO Banku Polskiego SA jest aktywnym uczestnikiem rynku emisji dłużnych papierów wartościowych, zarówno krajowego, jak i międzynarodowego. Działania te mają na celu dywersyfikację źródeł finansowania działalności oraz dostosowanie ich do wymogów regulacyjnych.

Poziom długoterminowych źródeł finansowania na koniec 2018 roku wyniósł około 35,7 mld PLN i wzrósł od początku roku o blisko 3,7 mld PLN. Na zmianę poziomu finansowania miały wpływ:

• kontynuacja przez PKO Bank Hipoteczny SA emisji listów zastawnych (o wartości nominalnej 0,5 mld EUR oraz 1,6 mld PLN)
• emisja obligacji podporządkowanych przez PKO Bank Polski SA (o nominale 1 mld PLN),
• całkowita spłata pozostałej części linii kredytowej od Nordea Bank AB oraz stopniowa amortyzacja obligacji wyemitowanych przez Grupę PKO Leasing SA w ramach programu sekurytyzacji portfela leasingowego.

Na poziom zewnętrznych źródeł finansowania miały wpływ również bieżące spłaty rat pozostałych kredytów otrzymanych od instytucji finansowych oraz efekt kursowy, związany z osłabieniem polskiego złotego.

Szczegółowe informacje o emisjach przeprowadzonych przez Grupę PKO Banku Polskiego SA oraz otrzymanych kredytach zostały opisane w notach 36, 38 i 39 Skonsolidowanego sprawozdania finansowego Grupy Kapitałowej PKO Banku Polskiego SA za rok zakończony 31 grudnia 2018 roku.