Kapitały własne i miary adekwatności

Kapitały własne Grupy PKO Banku Polskiego SA wzrosły o 7,8% w ujęciu rocznym i stanowiły na koniec 2018 roku 12,1% pasywów.

Wzmocnienie bazy kapitałowej (wzrost średnich kapitałów o 8,5% r/r), które wynikało z konieczności spełnienia zaleceń KNF i wymogów regulacyjnych, przy dynamice wyniku finansowego na poziomie 20,5% r/r przełożyły się na wzrost wskaźnika rentowności kapitałów (ROE) do poziomu 10,0%.

* stopa wolna od ryzyka liczona jako średnia roczna z rentowności 10 letnich obligacji Skarbu Państwa

Poziom adekwatności kapitałowej Grupy PKO Banku Polskiego SA w 2018 roku utrzymywał się na bezpiecznym poziomie, istotnie powyżej limitów nadzorczych. Na 31 grudnia 2018 roku miary adekwatności kapitałowej Grupy PKO Banku Polskiego SA zostały wyliczone w oparciu o postanowienia Rozporządzenia CRR z uwzględnieniem konsolidacji ostrożnościowej.

Na koniec 2018 roku łączny współczynnik kapitałowy Grupy PKO Banku Polskiego SA wzrósł o 1,51 p.p. r/r do poziomu 18,88%, a współczynnik kapitału podstawowego T1 o 1,0 p.p r/r do poziomu 17,54%.

Wzrost współczynników kapitałowych determinowany był zwiększeniem funduszy własnych o 3,8 mld PLN, przy jednoczesnym podwyższeniu wymogów kapitałowych o ok. 0,4 mld PLN (głównie na ryzyko kredytowe).

Na wzrost funduszy własnych wpływ miały: zaliczenie za zgodą KNF części zysku wypracowanego w 2018 roku w wysokości 1,6 mld PLN, emisja długu podporządkowanego w kwocie 1 mld PLN, jak również akumulacja zysków spółek Grupy Kapitałowej Banku oraz akumulacja 75,2% zysku Banku z 2017 roku w kwocie 2,1 mld PLN (co dało efektywny wzrost funduszy własnych o 0,3 mld PLN, gdyż część zysku za 2017 rok w kwocie 1,8 mld PLN była już zaliczona do funduszy własnych za zgodą KNF w poprzednich kwartałach: w III kwartale 2017 roku zaliczona została część zysku z I półrocza 2017 roku w kwocie 1,1 mld PLN oraz w IV kwartale 2017 roku część zysku osiągniętego w III kwartale 2017 roku w kwocie 0,7 mld PLN).

Na poziom wymogów kapitałowych Grupy PKO Banku Polskiego SA na 31 grudnia 2018 roku wpływ miało zastosowanie preferencyjnej wagi ryzyka 35% dla ekspozycji zabezpieczonych hipoteką na nieruchomości mieszkalnej w zakresie ekspozycji, które nie posiadają oceny w postaci operatu szacunkowego przygotowanego przez rzeczoznawcę majątkowego, co obniżyło wymogi na kredyty mieszkaniowe o ok. (-)0,8 mld PLN i przełożyło się na wzrost łącznego współczynnika kapitałowego o 0,94 p.p. oraz współczynnika kapitału podstawowego o 0,87 p.p.

Na koniec 2018 roku łączny współczynnik kapitałowy PKO Banku Polskiego SA wzrósł o 1,7 p.p. r/r do poziomu 21,33%, a współczynnikkapitału podstawowego T1 o 1,2 p.p r/r do poziomu 19,80%.

Wzrost miar adekwatności w 2018 roku determinowany był głównie wzrostem funduszy własnych o ok. 3,5 mld PLN w efekcie zaliczenie za zgodą KNF części zysku wypracowanego w 2018 roku w wysokości 1,6 mldPLN, emisji długu podporządkowanego w kwocie 1 mld PLN, jak również akumulacji 75,2% zysku Banku z 2017 roku w kwocie 2,1 mld PLN (co dało efektywny wzrost funduszy własnych o 0,3 mld PLN, gdyż część zysku za 2017 rok w kwocie 1,8 mld PLN była już zaliczona do funduszy własnych za zgodą KNF).

Stabilny poziom wymogów kapitałowych utrzymano dzięki przeprowadzonej w II półroczu 2018 roku optymalizacji RWA w wyniku uznania oszacowania wartości nieruchomości przez Bank, za spełniające warunki CRR w zakresie uznawalności zabezpieczenia hipotecznego i szerszym zastosowaniem wagi ryzyka 35%, która wpłynęła na obniżenie wymogów w Banku o ok. 0,8 mld PLN.

18 czerwca 2018 roku Zwyczajne Walne Zgromadzenie PKO Banku Polskiego SA podjęło uchwałę w sprawie podziału zysku Banku za 2017 rok, zgodnie z którą zysk osiągnięty w wysokości 2 774 mln PLN, przeznaczono na:

Dywidenda wyniosła 24,8% zysku za 2017 rok, co stanowiło 0,55 PLN brutto na jedną akcję. Zwyczajne Walne Zgromadzenie PKO Banku Polskiego SA określiło dzień dywidendy (dzień nabycia praw do dywidendy) na 8 sierpnia 2018 roku, a dzień wypłaty dywidendy na 22 sierpnia 2018 roku.

Uchwała Zwyczajnego Walnego Zgromadzenia Banku w sprawie podziału zysku za 2017 rok jest spójna z indywidualnym zaleceniem KNF z 16 marca 2018 roku odnośnie do zatrzymania co najmniej 75% zysku wypracowanego w 2017 roku.

Zatrzymanie zysku za 2017 rok w kwocie 2 086,5 mln PLN przełożyło się efektywnie na wzrost funduszy własnych o 264,5 mln PLN, gdyż część zysku za 2017 rok w kwocie 1 822 mln PLN była już zaliczona do funduszy własnych za zgodą KNF w trakcie 2017 roku.

Polityka dywidendowa Banku oraz Grupy Kapitałowej Banku jest określona w „Zasadach zarządzania adekwatnością kapitałową i kapitałem własnym w PKO Banku Polskim SA oraz w Grupie Kapitałowej PKO Banku Polskiego SA”.

Celem polityki dywidendowej Banku i Grupy Kapitałowej Banku jest optymalne kształtowanie struktury kapitałowej z uwzględnieniem zwrotu z kapitału i jego kosztu, potrzeb kapitałowych związanych z rozwojem, przy jednoczesnej konieczności zapewnienia odpowiedniego poziomu współczynników adekwatności kapitałowej.

Polityka dywidendowa zakłada stabilne realizowanie wypłat dywidend w długim terminie z zachowaniem zasady ostrożnego zarządzania Bankiem i Grupą Kapitałową Banku oraz możliwość realizowania wypłat z nadwyżki kapitału powyżej minimalnych wskaźników adekwatności kapitałowej wynikających z powszechnie obowiązujących przepisów prawa i wymogów regulacyjnych oraz określonego przez Komisję Nadzoru Finansowego dla celów wypłaty dywidendy przez Bank minimalnego poziomu współczynników kapitałowych.

Polityka dywidendowa uwzględnia czynniki związane z działalnością Banku i spółek Grupy Kapitałowej Banku, a w szczególności wymogi i rekomendacje nadzorcze w zakresie adekwatności kapitałowej.

Grupa Kapitałowa Banku efektywnie i racjonalnie zarządza adekwatnością kapitałową, tak by poziomy wskaźników TCR i Tier1 kształtowały się powyżej wymogów regulacyjnych i nadzorczych oraz jednocześnie umożliwiały wypłatę dywidendy.

15 stycznia 2019 roku Komisja Nadzoru Finansowego zajęła stanowisko w sprawie polityki dywidendowej banków komercyjnych. Wskazane w stanowisku KNF kryteria wypłaty dywidendy w 2019 roku dla banków komercyjnych za 2018 rok są następujące:

• nie realizujące programu naprawczego,
• ocenione pozytywnie w ramach procesu badania i oceny nadzorczej (BION) – ocena końcowa BION nie gorsza niż 2,5,
• posiadające poziom dźwigni finansowej (LR) na poziomie wyższym niż 5%,
• posiadające współczynnik kapitału podstawowego Tier 1 (CET1) nie niższy niż wymagane minimum podwyższone o 1,5 p.p.: 4,5% +56%*add-on + wymóg połączonego bufora +1,5%,

• posiadające współczynnik kapitału Tier 1 (T1) nie niższy niż wymagane minimum podwyższone o 1,5 p.p.: 6% +75%*add-on + wymóg połączonego bufora +1,5%,
• posiadające łączny współczynnik kapitałowy (TCR) nie niższy niż wymagane minimum podwyższone o 1,5 p.p.: 8% + add-on + wymóg połączonego bufora + 1,5%.

KNF rekomenduje, by banki spełniające jednocześnie powyższe kryteria mogły wypłacić do 75% z wypracowanego w 2017 roku zysku.

KNF zarekomendowała, aby do 100% z wypracowanego zysku mogły wypłacić banki spełniające wszystkie powyższe kryteria z uwzględnieniem w ramach kryteriów kapitałowych, wrażliwości banku na niekorzystny scenariusz makroekonomiczny.

Dodatkowo KNF wskazała, że banki zaangażowane w kredyty walutowe korygują stopę wypłaty dywidendy w oparciu o dwa dodatkowe kryteria:

• Kryterium 1 (K1) – bazujące na udziale walutowych kredytów mieszkaniowych dla gospodarstw domowych w całym portfelu należności od sektora niefinansowego,
• Kryterium 2 (K2) – bazujące na udziale kredytów mieszkaniowych walutowych udzielonych w latach 2007 i 2008 w portfelu walutowych kredytów mieszkaniowych gospodarstw domowych.

KNF zaleciła stosowanie odpowiednich korekt w zależności od wielkości posiadanego przez bank portfela:

• Kryterium 1
  • banki z udziałem powyżej 10% – korekta stopy dywidendy o 20 p.p.
  • banki z udziałem powyżej 20% – korekta stopy dywidendy o 30 p.p.
  • banki z udziałem powyżej 30% – korekta stopy dywidendy o 50 p.p.

• Kryterium 2
  • banki z udziałem powyżej 20% – korekta stopy dywidendy o 30 p.p.
  • banki z udziałem powyżej 50% – korekta stopy dywidendy o 50 p.p.

Wymagany dla Banku poziom współczynników kapitałowych do wypłaty do 100% z wypracowanego zysku, o których mowa w stanowisku KNF jest następujący:

• na poziomie skonsolidowanym:
  • współczynnik kapitału podstawowego Tier 1 (CET1) = 13,40%,
  • współczynnik kapitału T1 = 14,98%,
  • łączny współczynnik kapitałowy TCR = 17,08%.

• na poziomie jednostkowym:
  • współczynnik kapitału podstawowego Tier 1 (CET1) = 13,42%,
  • współczynnik kapitału T1 = 15,01%,
  • łączny współczynnik kapitałowy TCR = 17,13%.

Na  31 grudnia 2018 roku współczynniki wyniosły:

• na poziomie skonsolidowanym:
  • współczynnik kapitału T1 oraz kapitału podstawowego T1 = 17,54%,
  • łączny współczynnik kapitałowy TCR = 18,88%,
  • Kryterium 1 = 12,22%,
  • Kryterium 2 = 45,16%.

• na poziomie jednostkowym:
  • współczynnik kapitału T1 oraz kapitału podstawowego T1 = 19,80%,
  • łączny współczynnik kapitałowy TCR = 21,33%,
  • Kryterium 1 = 14,85%,
  • Kryterium 2 = 45,38%.

Po uwzględnieniu korekt stopy dywidendy o Kryteria 1 i 2, według danych na 31 grudnia 2018 roku Bank spełnia wymogi do wypłaty dywidendy do 50% zysku netto za 2018 rok.

25 lutego 2019 roku Bank otrzymał indywidualne zalecenie Komisji Nadzoru Finansowego dotyczące zwiększenia funduszy własnych poprzez zatrzymanie przez Bank co najmniej 50% zysku wypracowanego w okresie od 1 stycznia do 31 grudnia 2018 rok. KNF potwierdziła, że Bank spełnia wymogi do wypłaty dywidendy na poziomie do 50% zysku netto za 2018 rok.